دکتر بهار محجوبی، دانشیار دانشگاه علوم پزشکی ایران عنوان کرد: رژیم غذایی نامناسب، یبوست و نشستن طولانی مدت در دستشویی از علل اصلی ایجاد بیماری کولون و رکتوم است.
وی در این خصوص گفت: بیماری‌هایی چون بواسیر، شقاق مقعد، افتادگی‌ها و بی‌اختیاری‌ها از جمله بیماری‌های شایع کولون و رکتوم محسوب می‌شوند که از این میان بواسیر از نظر تشخیصی به کرات با سرطان‌ها اشتباه گرفته می‌شود و اغلب بیمار با خروج توده و خونریزی مراجعه می‌کند که توجه به معاینه دقیق بیمار و گرفتن شرح حال کامل ضروری است تا درصورت سرطانی بودن، بیماری تشخیص داده شده و درمان حاصل شود.
وی در ادامه ضمن بیان اینکه رژیم غذایی نامناسب، یبوست و نشستن طولانی مدت در دستشویی می‌تواند از علل اصلی ایجاد این بیماری باشد، تاکید کرد: تنها درصد کمی از سرطان‌ها بدخیم بوده، نیاز به جراحی دارند و اغلب آنها تنها با دارو، لیزر(اگر بیماری به درستی تشخیص داده شود و کار با لیزر با دقت انجام گیرد)، کولونوسکوپی و به‌طور کلی 99درصد درمان بیماری‌های مقعد که در کشورهای پیشرفته به‌کار می‌رود، در ایران نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد و یک درصد هم به‌دلیل کمبود ابزارها و دستگاه‌های گرانقیمتی است که برای درمان بیماران (از جمله بی‌اختیاری ادرار و مدفوع) در دسترس نیست.
دکترشاهین مرآت، متخصص گوارش و کبد گفت: در شمال کشور شیوع سرطان مری جزء بالاترین درصد شیوع سرطان است. از این نظر، مورد توجه جوامع بین‌المللی است و به همین منظور مرکز تحقیقات کبد و گوارش دانشگاه علوم پزشکی تهران 2 طرح بزرگ و فعال را به نام‌های «اترک» در گنبد و «ارس» در اردبیل در دست اجرا دارد که در حوزه تحقیق سرطان‌های مری و معده هستند. وی تصریح کرد: هر سال 412هزار نفر مورد جدید سرطان مری و 870هزار نفر مورد جدید سرطان معده در دنیا گزارش می‌شود.
دکتر مرآت با اشاره به‌علت بالابودن آمار سرطان مری در ایران از قرار گرفتن کشور در کمربند سرطان خبر داد. نوعی از سرطان معده که حدود یک‌چهارم از سرطان‌های معده را به‌خود اختصاص داده است، سرطان ناحیه کاردیاست، کاردیا قسمتی کوچک از قسمت فوقانی معده است که تغییر عادات غذایی در پیشگیری از این سرطان نقش مهمی دارد.
وی خاطرنشان کرد: برای سرطان مری و معده عوامل ایجاد کننده‌ای ثابت شده است، می‌توان عواملی چون سطح بهداشت عمومی، بعضی ویروس‌ها، مسائل محیطی، نوع تغذیه و سیگار را دخیل دانست و در موردسرطان معده، چاقی، مصرف غذای پرچرب و پروتئین دار را می‌توان نام برد.
وی افزود: علائم این نوع سرطان‌ها نیز مانند سایر سرطان‌ها مشخص نیست ولی می‌توان کاهش اشتها و کاهش وزن را برای سرطان مری و معده نام برد. البته سرطان‌های مری و معده در سنین بالای 60 الی 70سال دیده شده است. در مورد سرطان کولون، کم خونی، یبوست، دل درد، آلودگی شکم و خونریزی را می‌توان نام برد که این نوع سرطان‌ها در مراحل اولیه علائمی ندارند.
دکتر مرآت تصریح کرد: برای درمان در مراحل اولیه جراحی، رادیو‌تراپی و شیمی درمانی ولی در مراحل انتهایی که سرطان پیشرفت کرده است جراحی فقط برای تسکین درد و یا زنده نگهداشتن بیمار برای 2 الی 3ماه انجام می‌شود و این نوع سرطان در خانم‌ها کمی بیشتر از آقایان است.
عود بیماری به‌دلیل ترس و شرم!
این متخصص گوارش درخصوص نحوه انجام کولونوسکوپی گفت: کولونوسکوپ دستگاهی است که از یک لوله قابل انعطاف با قطری به اندازه یک انگشت و طول حدود 5/1متر تشکیل شده و به یک منبع نوری برای دیدن درون کولون و یک دوربین بسیار کوچک ویدئویی که برای تصویربرداری از روده مورد استفاده قرار می‌گیرد، مجهز است.
از روش کولونوسکوپی برای بررسی جدار داخلی رکتوم (مقعد) و کولون (روده بزرگ) استفاده می‌شود. متأسفانه برخی از افراد که مبتلا به این بیماری هستند به‌دلیل ترس و یا شرم از ابراز علائم بیماری از مراجعه به متخصص و شروع درمان امتناع می‌ورزند که این امر مشکل را دوچندان می‌کند.
کولونوسکوپی توسط پزشک متخصص گوارش و کبد در مطب یا در بیمارستان انجام می‌شود و امکان تشخیص پولیپ‌ها، تومورها، نقاط دچار خونریزی و التهاب را به پزشک معالج می‌دهد.
در افرادی که دچار خونریزی بدون علت مشخص، خون یا چرک مخفی در مدفوع با درد قسمت تحتانی شکم و اسهال یا یبوست طول کشیده هستند، کولونوسکوپی انجام می‌شود.
همچنین در مواردی از قبیل پیگیری بیماری التهابی روده، تشخیص بدخیمی‌ها و پولیپ‌های کولون، برداشتن بیوپسی از بافت کولون مورد استفاده قرار می‌گیرد. کولونوسکوپی می‌تواند نسبتاً بدون درد باشد.
در اغلب موارد به شما یک مسکن خفیف به تنها‌یی یا همراه با داروی مخدر تسکین‌دهنده (خواب آور) از طریق وریدی داده خواهد شد تا احساس ناراحتی کمتری حین معاینه داشته باشید. حین کولونوسکوپی ممکن است شما دچار دل درد یا احساس دفع گاز شوید که این یک مسئله عادی است.
اگر پولیپ یا بافت ناهنجار دیده شد پزشک شما ممکن است آن را بردارد، با کوتر کردن آن‌را تخریب و از آن نمونه برداری کند و یا جهت عمل جراحی به پزشک جراح ارجاع دهد. مدت کولونوسکوپی معمولاً 30-20دقیقه طول خواهد کشید و می‌تواند براساس یافته‌ها یا اعمالی که انجام می‌شود کمی طولانی‌تر شود.
دکتر مرآت تاکید کرد: 24 ساعت قبل از انجام کولونوسکوپی، مصرف قرص آهن و داروهای حاوی آهن را قطع کنید زیرا آهن می‌تواند رنگ پوشش داخلی کولون را تغییر دهد و مایعات قرمز رنگ مصرف نکنید زیرا می‌تواند ترشحات روده را قرمز کند و با خون اشتباه شود.
وی افزود: قبل از انجام کولونوسکوپی پزشک معالج خود را در مورد داروهای مصرفی، حساسیت دارویی، سابقه بیماری خصوصاً بیماری قلبی، اختلال انعقادی خون، مصرف داروهای رقیق‌کننده خون یا داروهای حاوی آسپرین و حاملگی (درصورت مونث بودن بیمار) مطلع کنید.
چهارمین سرطان شایع در ایران
سرطان روده بزرگ، سومین سرطان شایع در کشورهای غربی و چهارمین سرطان شایع در ایران وجهان است. در کشورهای صنعتی نیز بعد از سرطان ریه، این سرطان دومین عامل مرگ‌و‌میر ناشی از سرطان‌هاست.
سالانه 5/1میلیون نفر در جهان دچار سرطان کولون و رکتوم می‌شوند. زنان و مردان تقریباً به‌طور مساوی گرفتار این بیماری می‌شوند و شیوع آن نیز از سن 40 تا50 سالگی به‌تدریج افزایش می‌یابد. حداکثر بروز این سرطان بعد از سن ۵۰سالگی است.
متأسفانه در ایران، شیوع این سرطان رو به افزایش است و طبق آمار موجود، در حال حاضر چهارمین سرطان شایع در بین مردان (۵درصد) و زنان (۵/۵درصد) محسوب می‌شود. درصد ابتلا به سرطان کولون و رکتوم در افراد زیر 50سال در ایران قابل توجه است.
خوشبختانه بیشتر موارد مرگ‌و‌میر ناشی از سرطان‌های کولون و رکتوم قابل پیشگیری است. در گذشته، تصور می‌شد که سرطان کولون چپ شایع‌تر از سرطان کولون راست است ولی طی 20سال گذشته، شیوع سرطان در کولون چپ به وضوح کاهش یافته است.
باتوجه به زندگی صنعتی امروزه و افزایش میزان شهرنشینی و بروز تغییرات واضح در رژیم غذایی، می‌توان گفت که محیط، نقش بسزایی در بروز سرطان روده بزرگ دارد.
